حقوق مالي همسايه
روايت است كه در روز قيامت همسايه فقير چنگ زند بردامن همسايه غني و گويد پروردگارا از او بپرس كه چرا در بروي من بست و احسان خود را ازمن منع نمود چنين نيست كه حق همسايه همين است كه اورا اذيت نرساني زيرا اين مطلب اختصاص به همسايه ندارد بلكه حقي است كه از براي همه ثابت است بلكه بايد علاوه براين با او به مهرباني و ملاطفت سلوك كرد و احسان خود را از ا و دريغ نداشت و آنچه به ان محتاج باشد و ما مالك آن باشيم از اومضايقه نكرده و اورا مانند شريك در مال خود بدانيم .
ماعون چيست ؟
ماعون از ماده معن به معني چيز كم است و بسياري از مفسران معتقدند كه منظور از آن در آنجا اشياء جزئي است كه مردم مخصوصا همسايه ها از يكديگر به عنوان عاريه يا تملك ميگيرند مانند مقداري نمك، آب ،آتش (كبريت) ظروف و مانند اينها راوي عرض كرد كه ما همسايگاني داريم كه اگر چيزي به ايشان عاريه بدهيم ميشكنند و ضايع ميكنند در اين صورت بر ما گناهي هست كه به ايشان ندهيم فرمود هرگاه چنين باشد گناهي برشما نيست اگر به ايشان ندهيد . ودر حديث ديگر فرمود حلال نيست منع كردن نمك و آتش از همسايگان .
من يمنع الماعون جاره منعه الله خيره يوم القيامه و وكله الي نفسه و من وكله الي نفسه فما اسوءحاله كسي كه وسايل ضروري و كوچك را از همسايه اش دريغ دارد خداونداورا از خير خود در قيامت منع ميكند و اورا به حال خود واميگذارد و هركس خدا او را به خود واگذارد چه بد حالي دارد .
از حضرت صادق عليه السلام منقولست كه منع نكنيد قرض دادن خمير و نان را وطلبيدن آتش را كه اين امور باعث زيادتي روزي ميشود بر اهل خانه با آنكه از جمله مكارم اخلاق است و از حضرت امام باقر عليه السلام منقولست كه زينهار كه متعرض حقوق مشويد كه بر خود لازم كنيد و آنچه از خرجها كه بر قبيله واقع ميشود بدهيد و مضايقه نكنيد و اگر از قبيله شما كسي شما را تكليفي كند كه ضررش برشما زياده از نفعي باشد كه به او ميرسد قبول نكنيد .
لزوم رازداري
زيستن طولاني افراد در يك محل به تدريج موجب ميشود كه همسايگان از اسرار يكديگر مطلع شوند .از طرفي آشكار ساختن اسرار مردم و فاش كردن عيوب آنان در نزد اين و آن كار ناپسندي ميباشد و مؤمن نبايد در كار ديگرا ن تجسس كند و دنبال يافتن عيب آنان باشد و اگر برحسب اتفاق بررازي آگاه شد بايد آن را مخفي كند ومصداق اين مثل كه خدا ميبيند و ميپوشد همسايه نديده ميخروشد نباشد .
امام سجاد عليه السلام يكي از حقوق همسايه هارا بريكديگر رازداري دانسته و ميفرمايد فان علمت عليه سوءسترته عليه چنانچه برعيب همسايه ات آگاه شدي بايد آن رامخفي داري .
اجازه به هنگام ورود
از جمله حقوقي كه همسايگان بر عهده يكديگر دارند اجازه گرفتن به هنگام ورود به منزل يكديگر و استيناس است .
يا ايها الذين امنوا لا تدخلوا بيوتا غير بيوتكم حتي تستأنسواو تسلمو اعلي اهلها
اي آن كسانيكه كه ايمان آورديد داخل مشويد در خانه هايي كه غير خانه خودتان است تا آنكه دستوري طلبيد و سلام كنيد بر اهلش .
كلمه انس به هر چيز و بسوي هر چيز به معناي الفت گرفتن به آن و آرامش يافتن قلب به آن است و كلمه استيناس عملي است كه به اين منظور انجام شود مانند استيناس براي داخل شدن به خانه بوسيله نام خدا بردن و يا ياالله گفتن و امثال آن ... تا صاحبخانه بفهمد كه شخصي ميخواهد وارد شود و خود را براي ورود او آماده كند .چه بسا ميشود كه صاحبخانه در حالي قرار دارد كه نميخواهد كسي او را به آن حال ببيند ويا از وضعي كه دارد با خبر شود از اينجا معلوم ميشود كه مصلحت اين حكم پوشاندن عورات مردم وحفظ احترام ايمان است .پس و قتي شخص داخل شونده هنگام دخولش به خانه غير استيناس كند و صاحبخانه را از استيناس خود آگاه سازد و بعد داخل شده وسلام كند در حقيقت اورا در پوشاندن آنچه كه بايد بپوشاند كمك كرده و نسبت به خود ايمنش داده و معلوم است كه اين شيوه پسنديده مايه استحكام اخوت و الفت و تعاون عمومي بر اظهار جميل و ستر قبيح است . جمله ذلكم خير لكم لعلكم تذكرون هم اشاره به همين فوايد است .يعني شايد با استمرار بر اين سيره متذكر وظيفه خود بشويد كه اموري را بايد رعايت كنيد و چگونه سنت اخوت را ميان خود احياء سازيد و در سايه آن قلوب را مألوف با هم نموده به تمامي سعادتها ي اجتماعي برسيد .
عواقب آزار همسايه
ضرورت رعايت حقوق همسايه را ميتوان از سفارش ائمه به حقوق ايشان در روايات متعددي به دست آوردعلي عليه السلام در آخرين و صاياي خود چنين ميفرمايد:
الله الله في جيرانكم فانهم وصيه نبيكم مازال يوصي بهم حتي ظننا انه سيورثهم .
از خدا بترسيد از خدا بترسيد درباره همسايگان كه همواره مورد سفارش پيامبرتان بوده اند آن حضرت بقدري در باره آنان سفارش ميكرد كه گمان ميبرديم براي ايشان ميراثي قرار خواهد داد يعني دستور خواهد داد كه همسايه از همسايه ارث ببرد .آزار رساندن به ديگران اعم از همسايه ها و غير آنها از اموري است كه قبل از هر چيز با فطرت آدمي ناسازگار است و هيچ عقل سليمي آن را نمي پسندد .به رسول خدا صلي الله عليه واله عرض شد فلان زن روزها روزه ميگيرد وشبها به نماز مي ايستد و صدقه ميدهد ولي همسايه خود را نيز با زبانش مي آزارد. حضرت فرمود:
لا خير فيها هي من اهل النار.
خيري در او نيست او اهل آتش ا ست .
امام صادق عليه السلام نيز آزار دهنده به همسايه را از رحمت خدا دور ميداند:
ملعون ملعون من اذي جاره .
از رحمت خداي دور است از رحمت خداي دور است آنكه همسايه اش را بيازارد .
اسلام نه تنها پيروان خود را از همسايه آزاري باز داشته بلكه براي همسايه آزار ارج و حرمتي قائل نشده و دستور داده با وي برخورد كنيد و اورا بيدار كنيد .
امام باقر عليه السلام فرمود :شخصي از آزار همسايه اش نزد رسول خدا صلي الله عليه واله شكايت كرد حضرت اورا امر به صبر نمود بار ديگر نيز به شكايت آمد حضرت باز هم اورا به خويشتن داري دعوت كرد بارسوم آمد و شكايت خود را تكرار نمود پيامبر فرمود :چون روز جمعه شود زماني كه مردم براي نماز جمعه ميروند اثاثيه ات را از منزل خارج كن وبرسر راه مردم بياور چون از تو علت اينكار را جويا شدند ماجراي خود را براي آنان بازگو كن آن شخص به دستور پيامبر صلي الله عليه واله عمل كرد چون ساعتي گذشت همسايه اي كه آزارش ميداد سراسيمه نزد او آمد ه از او خواست اثاثيه اش را به منزل باز گرداند و گفت با خداوند عهد ميكنم كه ديگر تورا نيازارم.
درحديث ديگري از پيامبر صلي الله عليه واله نقل شده كه در يكي از روزها سه بار فرمود :والله لا يومن به خدا سوگند كسي ايمان ندارد ...
يكي پرسيد: چه كسي؟ پيامبر صلي اله عليه واله فرمود :الذي لا يأمن جاره بوائقه كسي كه همسايه او از مزاحمت او در امان نيست .
غفلت از حال همسايگان و بي توجهي به حقوق آنان از اموري است كه در اسلام مورد نكوهش قرار گرفته و از آن به زشتي ياد شده است .پيامبر بزرگوار اسلام كسي راكه خود سير بخوابد و همسايه اش گرسنه باشد مؤمن نميداند :
ما امن بي من باب شعبان و جاره جائع .
به من ايمان نياورده كسي كه با شكم سير بخوابد در حالي كه همسايه اش گرسنه باشد .
از امام صادق عليه السلام نقل شده كه پس از جدايي حضرت يعقوب و فرزندش يوسف فرزند ديگرش بنيامين نيز از او جدا شد اين پيامبر بزرگ روزي در حال مناجات به درگاه خداوند عرض كرد بار الها دوري از يوسف و نابينايي مرا كم بود كه بنيامين را نيز از من گرفتي ؟به او وحي شد اي يعقوب من اگر فرزندانت را ميرانده باشم برايت زنده ميكنم و به تو برميگردانم ولي آيا به ياد داري كه در فلان روز گوسفندي كشتي و آن را كباب نموده با اهلت خوردي و به فلاني و فلاني كه همسايه تو و روزه دار بودند چيزي ندادي ؟كنايه از اين كه اين بلا بسبب بي توجهي تو به آن همسايه است .
اي كه بر مركب رهوار سواري هشدار
خر هيزم كش همسايه تپيده به گل است
آتش از خانه همسايه درويش مخواه
كانچه برروزن او ميگذرد دود دل است
رسول اكرم صلي الله عليه واله فرمودند: هر كه همسايه خود را آزار كند حق تعالي بوي بهشت را براو حرام گرداند و مأواي او جهنم باشد .
رسول اكرم صلي الله عليه واله فرمودند هر كه از همسايه اش بقدر يك وجب از زمين خيانت كند خداي تعالي آن زمين را تا طبقه هفتم طوقي گرداند و در گردن او اندازد تا چون اورا به مقام حساب آورند طوق در گردن او باشد مگر آنكه توبه كند وآن زمين را پس دهد .
از حضرت صادق عليه السلام منقولست كه هر كه آزار خود را از همسايه باز دارد حق تعالي در روز قيامت از گناهان او در گذرد .
آثار نيكي به همسايه
رفتار نيك همسايگان با يكديگر ميتواند سرچشمه بركات فراواني باشد از جمله:
1.آرامش رواني و طول عمر : تقويت روحيه همكاري و تعاون درجهت پاكيزه و آباد نگه داشتن محيط زندگي يكي از اين بركات است كه خود آرامش رواني وطول عمر انسان را درپي دارد.
امام صادق عليه السلام دراين باره فرمود :حسن الجوار يعمر الديار و يزيد في الاعمار
همسايه داري نيكو شهرها راآباد و عمرها را طولاني ميكند
2.ازدياد روزي : حسن الجوار يزيد في الرزق . همسايه داري نيكو روزي را زياد ميكند
3.آمرزش گناها ن : من مات و له جيران ثلاثه كلهم راضون عنه غفر له
هر كس بميرد در حالي كه سه همسايه داشته باشد و همگي از او راضي باشند آمرزيده ميشود .
نياز به همسايه
هميشه در زندگي اوقاتي پيش مي آيد كه انسان به كمك همسايه نياز پيدا ميكند در جايي كه هيچيك از اقوام براي ياري به او حضور ندارند بنابراين چه خوب است كه برخورد ما باهمسايگان نيكو باشد تا در مواقع لزوم بتوانيم از آنها كمك بطلبيم .
حضرت امير المؤمنين عليه السلام دربيماري به ديدن صعصعه بن صوحان كه از بزرگان اصحاب آن حضرت بود تشريف آوردند پس فرمودند: با اينكه من به عيادت تو آمدم فخر نكن برقوم خود و اگر ايشان را در امري ببيني خود را از آن امر به كنار نگير كه آدمي بي نياز نيست از قوم و قبيله خود و به ايشان محتاج است و اگر ياري ايشان نكني ياري از ايشان منع كرده اي و ياريهاي بسيار را از خود رد گردانده اي.پس اگر ايشان رادر حال خوبي ببيني ياري ايشان بكن براي آن امر و اگر در بلايي باشند ايشان را وانگذار و بايد كه ياري كردن شما يكديگر را در طاعت خدا باشد .به درستي كه هميشه بارفاه و نعمت خواهيد بود اگر ياري يكديگر را بكنيد در طاعت خدا و باز ايستيد از معصيت خدا .
ودر حديث معتبرمنقولست كه اسيري چند رابه نزد حضرت رسول صلي الله عليه واله از كافران آوردند پس يكي از ايشان را پيش آوردند كه گردن بزنند در آن حال جبرئيل نازل شد و گفت يا محمد صلي الله عليه واله اين اسير كه ميخواهي گردنش را بزني به مردم طعام ميخورانيد و مهمانداري ميكرد و خرجها ئيكه در ميان قبيله واقع ميشد ميداد و بارهاي گران اهل خود را بردوش خود برميداشت .پس حضرت به آن اسير فرمودند كه حق تعالي چينن وحي فرستاده و من تورا آزاد كردم از كشتن به سبب اين خصلتها. آن اسير گفت كه پروردگار تو اين خصلتهارا دوست ميدارد فرمود: بلي . اسير گفت: شهادت ميدهم به وحدانيت خدا وبه پيغمبري تو به حق آن خداوندي كه تورا به راستي فرستاده است كه هرگز از مال خود كسي را بر نگردانيده ام .
تضاد و تزاحم بين همسايگان
تضاد و تزاحم نيز از پيامدهاي زندگي اجتماعي است و وقتي گروهي با هم دريك محيط زندگي ميكنند ممكن است بي مبالاتي و كم توجهي بعضي به آداب اسلامي، سبب سلب آسايش ديگران گردد و موجب آزردگي آنان شود و اين خود زمينه ساز كدورتها و نزاعهاي بعدي شود .در اينصورت شايسته است طرفي كه مورد كم لطفي همسايه خود واقع شده تا ميتواند آزار همسايه را براي رضاي خدا تحمل كند و چنانچه ناچار به نشان دادن واكنش شد بارويي گشاده وزباني نرم به وي تذكر دهد به طوري كه اين تذكر موجب اصلاح وي شده و در ضمن رنجش خاطر او را هم در پي نداشته باشد .
امام كاظم عليه السلام در اين باره فرمود :
ليس حسن الجوا ر كف الاذي و لكن حسن الجوار الصبر علي الاذي
همسايه داري نيكو به آزار نرساندن نيست بلكه همسايه داري نيكو در صبر بر آزار همسايه است .
فرهنگ آپارتمان نشيني در ايران
فرهنگ آپارتمان نشيني چيست ؟
در واقع فرهنگ همسايه داري يا آپارتمان نشيني همان هنجارها و ارزشها ويا امور مادي است كه براي افراد همسايه معقول و ارزشمند مي باشد و افكار و احساسات ورفتا ر آنها را شكل داده ويا به نوعي تحت تأثير قرار ميدهد .اين هنجارها همگي در ارتباط با برخورد با همسايگان ميباشد كه البته گاهي ممكن است هنجارها و ارزشها ي افراد معقول و مطابق با شرع نباشند . به طور كلي از آنجائي كه ما مسلمان هستيم و اسلام دين كاملي است و در تمام زمينه هاي فردي و اجتماعي براي انسانها دستوراتي دارد لذا هنجارها و ارزشهاي مورد قبول ما بر طبق دستورات اسلام خواهد بود كه خود مطابق عقل نيز مي باشد .البته مانمي توانيم ادعا كنيم كه تمام اين دستورات در رفتار ما تعين پيدا كرده است زيرا واقعيت چيز ديگري را بيان ميكند اما در هرحال دستورات اسلام دراين زمينه مورد قبول عموم بوده و حتي مطابق قانون ودر برخي موارد با كساني كه رفتاري ضد آن داشته باشند برخورد خواهد شد .
بررسي وضعيت كنوني
در زندگي آپارتماني ايران فرهنگ خاصي حاكم است كه تا حدودي از شرع وقانون نشأت گرفته است. اما متأسفانه بيشتر افراد آن را زير پا ميگذارند و موجب ميشوند كه حقوق ديگران ضايع و پايمال شود .منازل آپارتماني به جهت ارتباط نزديكي كه خانه ها با يكديگر دارند همچنين وجود خانه هايي فوق يكديگرند مراعات حال همسايگان حالت ظريفتري به خود ميگيرد .مثلا از آنجائي كه هر خانواده مستقلا حق دارد كه رفت وآمد هاي خاص خود را داشته باشد بايد دقت كند كه اين رفت و آمدها ومهمانيهاي شبانه در اوقاتي نباشد كه عادتا ديگران در آن زمان مشغول استراحت هستند. چرا كه رفت و آمد افراد روي پله ها سر وصدا ي زيادي را ايجاد ميكند كه مخل آسايش ديگران است .از سوي ديگر بلند صحبت كردن در راه پله ها عاملي است كه غالبا به آن كم توجهي ميشود و خود موجب آزار ديگران را فراهم مي كند .برخي از افراد آنقدر صداي ضبط يا تلويزيون خود را بلند ميكنند كه در آسايش و آرامش ديگران ايجاد اخلال ميكند .اخيرا ديده شده كه برخي از اعضاي آپارتمانها براي تبديل خانه خود به سبك امروزي تصميم به تخريب صورت قبلي خانه گرفته و به اصطلاح خود ديوار آشپزخانه را كوتاه ميكنند و يا شومينه نصب ميكنند كه ماهها صداي گوش خراش تيشه و تبر گوش همسايگان رامي آزارد.
از سوي ديگر خانواده هاي بچه دار نيز خود به نوعي موجب آزار ديگران ميشوند چرا كه كودكان آنها با بازي هاي پرسر وصدا و دويدن موجب آزار همسايه ها در طبقه پايين تر ميشوند.
مشكل ديگر مسأله نظافت ساختمان است .از آنجائيكه همه ساختمانها مأمور مخصوص براي نظافت ندارند لذا در بسياري ا ز مجتمعها مشكل جارو كردن و نظافت آپارتمان وجود دارد و افراد همكاري لازم را در اين زمينه به عمل نمي آورند. حتي گاهي اوقات در آبياري درختان نيز با يكديگر مشكل دارند و هر كس اين مسئوليت را به عهده ديگري مي اندازد .البته مشكلات آپارتمان بسياربيشتر از اين است .و ليكن فرهنگ همسايه ها ،محل آپارتمان و حتي نوع معماري ساختمان تا حدود زيادي در حل اين مشكلات مؤثرند .
علل افت فرهنگ آپارتمان نشيني
همان گونه كه قبلا ذكر شد فرهنگ حاكم بر انديشه ما فرهنگي اسلامي است و اسلام در تمام زمينه ها وخصوصا برخورد به همسايه راهكارهاي مناسبي ارائه داده است .اما اينكه چرا ما به اين راهكارها عمل نمي كنيم دلائل مختلفي دارد. شايد مهمترين عامل عدم رعايت حقوق ديگران، بي اطلاعي از عواقب رعايت نكردن حقوق و حتي نا آگاهي نسبت به حقوق همسايه باشد .و شايد رعايت اين حقوق در جامعه از ضمانت كافي برخوردار نيست. لذا افرادي با وجود اطلاع از حقوق همسايگان نفع آني را ترجيح داده وحقوق افراد را زير پا ميگذارند. البته علل و عوامل زياد است اما ما در اينجا به برجسته ترين آنها اشاره كرديم. اما راهكارهايي در اين زمينه به ذهن مي رسد كه ميتواند در نهادينه كردن فرهنگ صحيح آپارتمان نشيني مؤثر باشد .
موتور جستجوی املاک ایران - تماس با ما
موتور جستجو ی مسکن و املاک ایران - ثبت ملك به صورت مستقيم
موتور جستجو ی مسکن و املاک ایران - راهنما
موتور جستجو ی مسکن و املاک ایران -درباره ما
موتور جستجو ی مسکن و املاک ایران - عضویت آژانس های مسکن در سویگل
موتور جستجو ی مسکن و املاک ایران - نمایندگی در شهرستانها
موتور جستجو ی مسکن و املاک ایران - عضویت ویژه برای وبسایت های ارائه کننده خدمات مسکن
موتور جستجو ی مسکن و املاک ایران - سرویس اتوماتیک ثبت املاک در سویگل
موتور جستجو ی مسکن و املاک ایران - سفارش طراحی وبسایت
موتور جستجو ی مسکن و املاک ایران - لینک به سویگل
موتور جستجو ی مسکن و املاک ایران - کد لازم برای قرار دادن موتور جستجو در سایت
موتور جستجو ی مسکن و املاک ایران - تبلیغات در سویگل
موتور جستجو ی مسکن و املاک ایران - سویگل در مطبوعات
موتور جستجوی مسکن و املاک ایران - اخبار و رویدادها
مشاورین املاک بزرگ دهکده
مشاورین املاک بزرگ دهکده - تماس با ما
مشاورین املاک بزرگ دهکده - راهنما
مشاورین املاک بزرگ دهکده - گالری عکس
مشاورین املاک بزرگ دهکده - اخبار
گروه مشاورين املاك بزرگ دهكده - تبلیغات در سایت ما
گروه مشاورين املاك بزرگ دهكده - لینک به ما
گروه مشاورين املاك بزرگ دهكده - درباره ما
تبریز - توانیر
No comments:
Post a Comment